دارغند دڅپو ژبه ( دوهم ) :
ملا معين اØÙ…د سهير د ارواښاد عبدالرØÙ…ان اخند زوى په 1356Ù„ كال د غزني ولايت د Ú«Ûلان ÙˆÙ„Ø³ÙˆØ§Ù„Û Ù¾Ù‡ الخ نومي كلي ÙƒÛ Ø²ÛÚ–ÛØ¯Ù„Ù‰ دى. Ø®Ù¾Ù„Û Ø²Ø¯Ù‡ ÙƒÚ“Û ÙŠÛ Ù¾Ù‡ خپل كلي ÙƒÛ Ù„Ù‡ مولوي Ù…ØÙ…د ØÙ†ÙŠÙ څخه ترسره ÙƒÚ“ÙŠ او اوس هم په خپلو زده ÙƒÚ“Ùˆ لګيا دى. له لسو كلونو Ø±Ø§Ù‡ÙŠØ³Û ÙŠÛ Ù¾Ù‡ شعرويلو پيل كړى، Ú†Û Ø§ÙˆØ³ ÙŠÛ Ù‡Ù… دغه لار نه ده پرÛÚšÛ. Ú…Ù‡ له پاسه لس شعرونه به ÙŠÛ Ø¯ نعت ويونكو له خوا ويل شوي وي، په مجلو او ورÚپاڼو ÙƒÛ ÙŠÛ Ù‡Ù… ÚÙŠÙ†Û Ø´Ø¹Ø±ÙˆÙ†Ù‡ خپاره شوي دي.
ښاغلى پلار ÙŠÛ Ø¯ روسانو پرضد جهاد ÙƒÛ Ø´Ù‡ÙŠØ¯ شو او د كور Ù¼ÙˆÙ„Û Ø³ØªÙˆÙ†Ø²Û Ø¯Ù‡ ته Ù¾Ø§ØªÛ Ø´ÙˆÛØŒ پلار ÙŠÛ Ø¯ خپل مهال پوره عالم او پوه انسان Ùˆ. خو له هغه مهاله ÙŠÛ Ú†Û Ø¯ شهادت جنډه هسكه كړه، نوم ÙŠÛ Ù†ÙˆØ± هم پر ژبو ÙˆÙ„ÙˆÛØ¯ او انساني عظمت ÙŠÛ Ù„Ø§ زيات شو، د سهير يوه Ù†Ûكمرغي همدغه ده، Ú†Û Ø¯ Ø¯Ø§Ø³Û ÙŠÙˆÙ‡ درانه پلار زوى دى. Ø¯Ø§Ø³Û ÙØ§Ø¶Ù„ او عالم پلرونه Ú‰ÛØ± Ù„Ú– پيدا ÙƒÛÚ–ÙŠØŒ Ú†Û Ù‡Ù… ÙŠÛ Ø¹Ù„Ù…ÙŠØª زيات وي او هم د Ù…ÛÚ“Ø§Ù†Û Ø¬Ø°Ø¨Ù‡ ورسره وي.
نوموړى كله- كله شعر ليكي. د ÙŠÙˆØ´Ù…ÛØ± شاعرانو په Ú…ÛØ± ÙŠÛ Ù„Ù‡ كره ÙƒØªÙ†Û Ø§Ùˆ Ú«ÙˆØªÙ†ÙŠÙˆÙ†Û Ú…Ø®Ù‡ Ú†Ù†Ø¯Ø§Ù†Û ÚšÙ‡ نه راÚÙŠ او د خپل شعر كره كتونكى د خپل شعر (وري) ته Ù„Ûوه Ú«Ú¼ÙŠ. نو سهير هم هغه كس زاغ Ú«Ú¼ÙŠØŒ Ú†Û Ø¯ ده شعر ته بÛÚØ§ÙŠÙ‡ ګوته نيسي. خو په كار ده Ú†Û Ø³Ù‡ÙŠØ± پراخه سينه او لوى زړه ولري، د خلكو Ú«ÙˆØªÙ†ÙŠÙˆÙ†Û Ø§Ùˆ Ù†ÙŠÙˆÙƒÛ Ø¯Û ÙˆØ²ØºÙ…ÙŠ. كله Ú†Û ÙŠÛ Ø¯ØºÙ‡ Ù†ÙŠÙˆÙƒÛ ÙˆØ§ÙˆØ±ÙŠØŒ وروسته Ø¯Û Ø³Ù… او ناسم اړخونه وارزوي، Úكه Ù¼ÙˆÙ„Û Ù†ÙŠÙˆÙƒÛ Ø¨Ù‡ Ø³Ù…Û Ù†Ù‡ وي، Ø¨Ù„ÙƒÛ Ù†ÙŠÙˆÙƒÙ‡ به په خپله كره ÙƒØªÙ†Û ØªÙ‡ اړتيا لري.
نو اوس Ú†Û Ø¯ كره ÙƒØªÙ†Û Ù…Ø³Ø§Ù„Ù‡ راغله، زه خو وايم سهير بايد په خپل شعر ÙƒÛ Ø¯Ø§Ø³Û Ù¼ÙƒÙŠ ونه كاروي، Ú†Û Ø³Ú“Ù‰ قاموس يا سيندګي ته اړتيا پيدا كوي، Ø¨Ù„ÙƒÛ Ø§Ù„ÙØ§Ø¸ بايد روان او ښكلي وي. په ژبه درانه Ù¾Ø±Û Ù†Ù‡ ÙˆÚÙŠØŒ بدرنګ څيز تداعي او تمثيل نه ÙƒÚ“ÙŠØŒ كركپاروونكي نه وي او Ø¯Ø§Ø³Û Ù†ÙˆØ±... خو سهير لا Ú‰ÛØ± Úوان دى او Ù„Ú–Ù‡ موده ÙƒÛÚ–ÙŠØŒ Ú†Û Ø´Ø¹Ø± ته ÙŠÛ Ù…Ø®Ù‡ ÙƒÚ“Û Ø¯Ù‡. ÙƒÛØ¯Ù‰ شي په Ù†Ú˜Ø¯Û Ø±Ø§ØªÙ„ÙˆÙ†ÙƒÙŠ ÙƒÛ Ù†ÙˆØ± هم وغوړÛÚ–ÙŠØŒ شعر ÙŠÛ Ú«Ù„Ø§Ù„Ù‰ او په زړه پورى شي.
ارمان
ژبه د Ø³Ø¨ØØ§Ù† په قناعت ÙƒÛ Ø¯ ØØ³Ø§Ù† په Ú…ÛØ±
ما Ú†Û Ø¯ÙŠ ليكلي ÙˆØ§Ø¶Ø Ø´ÙˆÙŠ د اسمان په Ú…ÛØ±
شعر Ù…Û Ø¯Ù‰ اعجاز د Ù…Ø³ÙŠØØ§ په Ú…ÛØ± علاج لري
لاس د قناعت ÙˆØ±Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û ÙƒÚšÛږده د نهجان په Ú…ÛØ±
نقش د Ú‰Ø¨Ø±Û Ø¯ اوبو كرښه ÙŠÛ Ù…Ù‡ بوله
ما په تزكيه ÙƒÛ ØªØ±ØªÙŠØ¨ ÙƒÚ“ÙŠ د ارمان په Ú…ÛØ±
څومره زمزمه Ú†Û Ø²Ù…Ø§ په شعر ÙƒÛ Ø¯ وادي وله
اوس لا هم مغلوب دي ØÙƒÙ…تونه د لقمان په Ú…ÛØ±
ÙˆÙ„Û Ø²Ù…Ø§ وروركيه! زما پر شعر انتقاد ÙƒÙˆÛØŸ
زاغ ØºÙˆÙ†Ø¯Û Ø°Ø§ÙƒØ± ÙŠÛ Ùˆ ګلبڼ ته د خزان په Ú…ÛØ±
دا نو د معين اØÙ…د سهير په ذكاوت جوړ شو
تا ته Ù…Û Ø«Ø§Ø¨Øª ÙƒÚ“ د منطق د برهان په Ú…ÛØ±.
هدÙ
نن Ù…Û Ø²Ø®Ù…ÙŠ زړګى رغÛÚ–ÙŠ اشنا
ښكلي هد٠ته Ú†Û Ø±Ø³ÛÚ–ÙŠ اشنا
Ø³ØªÚ“Û Ø³ØªÙˆÙ…Ø§Ù†Ù‡ د تصوير پلوشÛ
ستا په لمن ÙƒÛ Ù¾ÛØ±ÙˆØ²ÛÚ–ÙŠ اشنا
ښكلى هد٠بند د غمي پر پلاز
نن په اسانه تصويرÛÚ–ÙŠ اشنا
خزان وهلى د زړګي بوستان Ù…Û
ستا په Ù…ØØ¨Øª نوى شين ÙƒÛÚ–ÙŠ اشنا
دا Ø®ÙˆØ´ØØ§Ù„ÙŠ Ú†Û Ù…Û Ù†ØµÙŠØ¨ شوه نن ورÚ
زخي زړګى Ù…Û Ù…Ø±ØÙ…ÛÚ–ÙŠ اشنا
سهير به ÙˆÙ„Û Ù†ÙˆØ± خندا نه كوي
Ú†Û Ø³ØªÚ“Û Ø§ÙˆÚšÙƒÛ Ù…Û ÙˆÚ†ÛÚ–ÙŠ اشنا.
لوټ
د وصال په تÙكر ÙƒÛ Ù‡Ø¬Ø±Ø§Ù† لوټ ÙƒÚ“Ù…
د ليلا په انÚورونو درمان لوټ ÙƒÚ“Ù…
كه دردونه د زړګوټي معرÙÙŠ ÙƒÚ“Ù…
د Ø¬ÙØ§ په قدرتونو جهان لوټ ÙƒÚ“Ù…
كه Ù…Û Ø¢Ù‡ د عرش پر لوري رانه Ø®ÛÚ˜ÙŠ
د اسمان واړه چرخونو په ÚØ§Ù† لوټ ÙƒÚ“Ù…
د غيرت نوم Ù…Û Ø¨Ø¯Ù„ په Ø¨Û Ù†Ù†Ú«Û Ø´Ùˆ
د Ø¨Û Ù†Ù†Ú«Ù‡ Ø§ØØªÙŠØ§Ø¬ÙˆÙ†Ùˆ ارمان لوټ ÙƒÚ“Ù…
په بهار ÙƒÛ Ø¯ خزان په ØªÛØº زخمي شوم
د ليلا رقابتونو په ÚØ§Ù† لوټ ÙƒÚ“Ù…
زه ØÙŠØ±Ø§Ù† يم د رقيب رقابتو ته
په ګلبڼ ÙƒÛ Ø¯ مرګونو دوران لوټ ÙƒÚ“Ù…
د سهير قلمه! نور Ø±ÙˆØ Ø¯ پسرلي شه
په ژړا او په اهونو دوران لوټ كړم.