دارغند دڅپوژبه ( دوهم) :
الله نور همت اڅكزى د دوست Ù…ØÙ…د خان زوى په 1974Ù…/1353Ù„ كال په چمن ÙƒÛ Ø²ÛÚ–ÛØ¯Ù„Ù‰ دى، Ù„ÙˆÙ…Ú“Ù†Û Ø§Ùˆ منÚÙ†Û Ø²Ø¯Ù‡ ÙƒÚ“Û ÙŠÛ Ù¾Ù‡ كوټه ÙƒÛ ØªØ±Ø³Ø±Ù‡ ÙƒÚ“ÙŠ او اوس په كوټه ÙƒÛ Ø¯ ژورناليزم پوهنÚÙŠ Ù…ØØµÙ„ دى.
له 1996Ù… كال Ø±Ø§Ù‡ÙŠØ³Û ÙŠÛ Ù¾Ù‡ Ø´Ø§Ø¹Ø±Û Ù¾ÙŠÙ„ ÙƒÚ“Ù‰ او تر اوسه ÙŠÛ Ø´Ø§Ø¹Ø±ÙŠ روانه ده. دغه راز نثرونه هم ليكي، په غونډو او ادبي بنډارونو ÙƒÛ Ù‡Ù… ګډون كوي، له شاعرانو او ليكوالو سره ÚØ§Ù†Ú«Ú“Û Ù…ÙŠÙ†Ù‡ لري.
د ÙƒÙˆÙ¼Û Ù¾Ù‡ Ú‰ÛØ±Ùˆ ورÚپاڼو او خپرونو ÙƒÛ ÙŠÛ Ø´Ø¹Ø±ÙˆÙ†Ù‡ او Ù„ÙŠÙƒÙ†Û Ø®Ù¾Ø±Û Ø´ÙˆÛ Ø¯ÙŠØŒ دى د ليكنو ÚšÙ‡ وړتيا لري، كه Ú†ÛØ±Û ÙŠÛ Ù„ÙŠÙƒÙ„- لوستل روان وساتل، نو Ú‰ÛØ±Ù‡ هيله شته، Ú†Û Ù¾Ù‡ Ø¯Û Ø¨Ø±Ø®Ù‡ ÙƒÛ Ù†ÙˆØ± پرمختګ هم وكړي.
ده Ø²ÙŠØ§ØªÛ Ù„ÙŠÙƒÙ†Û Ù¾Ù‡ اردو ژبه ÙƒÚ“ÙŠØŒ Ú†Û ÙŠÙˆØ§Ø²Û ÙŠÛ Ø´Ø§Ø¹Ø±ÙŠ په پښتو ده، دا Úكه Ú†Û Ú†Ø§Ù¾ÛØ±ÙŠØ§Ù„ او واكمنو دا ÙˆØ±Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û ÙˆØ±ØªÙ¾Ù„Û Ú†Û Ø¨Ø§ÙŠØ¯ په Ù¾Ø±Ø¯Û Ú˜Ø¨Ù‡ Ù„ÙŠÙƒÙ†Û ÙˆÙƒÚ“ÙŠØŒ ØØ§Ù„ دا Ú†Û Ø¯ متمدنو قوانينو او نويو اصولو له Ù…Ø®Û Ù‡Ø± څوك ØÙ‚ لري، Ú†Û Ù¾Ù‡ خپله ژبه ليكل او لوستل وكړي، خو له بده مرغه Ú†Û Ù¾Ø± پښتنو Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ø¯ Ù…ØªÙ…Ø¯Ù†Û Ù†Ú“Û Ø¬Ø¨Ø± او دا متمدن ستم اوس هم واكمن دى او كه هر پښتون د خپلو روا ØÙ‚وقو او اصولو خبره كوي، په Ø¯Û Ø¨Ø±Ø®Ù‡ ÙƒÛ ÙŠÛ Ù¾Ø± خوله د چوپتيا مهر لګولى وي، يا هم د متعصب، ÚØ§Ù†ØºÙˆÚšØªÙˆÙ†ÙƒÙŠ Ø§Ùˆ ÙˆØØ´ÙŠ Ø§Ù„Ù‚Ø§Ø¨ وركول ÙƒÛÚ–ÙŠ.
په وروسته پاتو ټولنو ÙƒÛ Ù‡Ø±Ú…Ù‡ د استبداد او ظلم په مټ ترسره ÙƒÛÚ–ÙŠØŒ هلته تل يوه طبقه مظلومه واقع ÙƒÛÚ–ÙŠØŒ Ú†Û ØÙƒÙˆÙ…ت او واكمن نظام به ÙˆØ±Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ø¸Ù„Ù… او زياتى كوي.
خو اڅكزى Ú†Û ÙŠÙˆ ژورناليسټ دى، ÙƒÛØ¯Ù‰ شي دغه اړخ ته يوڅه پام وكړي او د Ø®Ù¾Ù„Û Ø®ÙˆØ§Ø±Û Ù¾ÚšØªÙˆ د Ø¨Ú‰Ø§ÙŠÙ†Û Ø§Ùˆ Ø¨Ø³ÙŠØ§ÙŠÙ†Û Ù„Ù¾Ø§Ø±Ù‡ Ù‡Ú…Ù‡ Ùˆ هاند وكړي، Úكه Ú†Û Ø¯ Ø¯ØºØ³Û Ù…Ù‡Ù…Ùˆ چارو لپاره Úوان مټ په كار دى، Ú†Û Ù‡Ú…Ù‡ ÙŠÛ ÙŠÙˆÙ‡ غوره پايله وركړي.
شاعري ÙŠÛ ÚšÙ‡ ده، خو ÚÙŠÙ†Û Ù…Ù‡Ø§Ù„ د وزن او اهنګ په برخه ÙƒÛ Ú…Ù‡ Ø³ØªÙˆÙ†Ø²Û Ù„Ø±ÙŠØŒ Úكه Ú†Û Ù¾Ù‡ زياتو غزلونو ÙƒÛ ÙŠÛ ÙŠÙˆ نيم بيتى كه 11 Ú…Ù¾Û ÙˆÙ„Ø±ÙŠØŒ بل نيم بيتى ÙŠÛ 15 Ú…Ù¾Û Ù„Ø±ÙŠØŒ Ú†Û Ø´Ø¹Ø±Ù¾ÙˆÙ‡Ø§Ù† په غزل ÙƒÛ Ù¾Ø± وزن ټينګار كوي او د مجبوريت په صورت ÙƒÛ ÙŠÙˆØ§Ø²Û Ø¯ يوه يا دوو سÛلابونو ØªÙØ§ÙˆØª Ù„Ú– Ú…Ù‡ جايز Ú«Ú¼ÙŠØŒ نور نو غزل بايد خپل وزن او اهنګ وساتي، Úكه كه په Ø¯Û Ø¨Ø±Ø®Ù‡ ÙƒÛ Ú…Ù‡ نيمګړتيا ولري، بيا ÙŠÛ Ù‡ØºÙ‡ خوند او رنګ نه پاتÛÚ–ÙŠ.
اغزي
دلته منزل په منزل اغزي ښكاري
لوى نه تر واړه ټول Ù„Ûوني ښكاري
هر لوري ته ÙˆÙŠÙ†Û Ø§Ùˆ Ø³Ø±Û ÙˆÙŠÙ†Û Ø¯ÙŠ
هر كلى كوڅه اوس ويراني ښكاري
دا د ميرويس خان، سيدال تاريخ ګوره
زور د اØÙ…دشاه اوس ګړندي ښكاري
دا پښتون Ø§ØØ³Ø§Ø³ ÙˆÙ„Û ÙˆÙŠØ¯Ù‡ دى اوس؟
ÙˆÚ†Û Ø´ÙˆÙ†Ú‰Û Ùقر Ø§ÙØºØ§Ù†ÙŠ ÚšÙƒØ§Ø±ÙŠ
زه همت ØÙŠØ±Ø§Ù† شوم Ú…Ù‡ به نور وشي
هر طر٠د خلكو بدمرغي ښكاري.