دارغند دڅپو ژبه ( دوهم ) :
عبدالجبار مشÙÙ‚ د ملا Ø¹Ø¨Ø¯Ø§Ù„Ø§ØØ¯ زوى په 1339Ù„ كال د كندهار په ارغنداو ÙˆÙ„Ø³ÙˆØ§Ù„Û ÙƒÛ Ø²ÛÚ–ÛØ¯Ù„Ù‰ دى. زده ÙƒÚ“Û ÙŠÛ Ø¯ Ù…ØÙ…ديعقوب ÙƒÙ„Ø§Ú†Û Ù¾Ù‡ كليوالي ښوونÚÙŠ ÙƒÛ ØªØ±Ø³Ø±Ù‡ ÙƒÚ“ÙŠ او تر نهم ټولګي Ù¾ÙˆØ±Û ÙŠÛ Ø¯ مولوي عبدالواسع Ù„ÛØ³Ù‡ هم ولوسته، Ú†Û Ù¾Ù‡ 1360Ù„ كال ÙŠÛ Ù„Ù‡ اØÙ…دشاه Ø¨Ø§Ø¨Ø§Ø±Ø Ù„ÛØ³Û څخه د ÙØ±Ø§ØºØª پاڼه ترلاسه ÙƒÚ“Ù‡.
نوموړي هم له شعر سره مينه لرله، كه به ÙŠÛ Ù„Ù‡ چا Ø§ÙˆØ±ÛØ¯Ù„ يا ÙŠÛ Ù„ÙˆØ³ØªÙ„ØŒ نو د ده مينه به ÙŠÛ Ù†ÙˆØ±Ù‡ هم زياتوله. له Ø¯Û ÙƒØ¨Ù„Ù‡ نوموړي هم د شعر ليكلو تجربه پيل كړه، Ú†Û ØªØ± Ø¯Û Ù…Ù‡Ø§Ù„Ù‡ ÙŠÛ ÙŠÙˆ Ø´Ù…ÛØ± شعرونه ليكلي دي. كه Ú…Ù‡ هم شعر ليكلو او لوستلو ته زياته پاملرنه نه كوي، خو بيا هم كه Ø¯ØºÛ Ø¨Ø±Ø®Û ØªÙ‡ پام وساتي او Ø®Ù¾Ù„Û Ù…Ø·Ø§Ù„Ø¹Û ØªÙ‡ هم دوام وركړي، نو جوته ده، Ú†Û Ø´Ø¹Ø± به ÙŠÛ ÚšÙƒÙ„Ù‰ او په زړه پورى شي. ذهن به ÙŠÛ Ù†ÙˆÙŠÙˆ موضوعګانو ته Ù‡Ú…ÛÚ–ÙŠ او قلم به ÙŠÛ ÚšÙƒÙ„ÙŠ هنرونه خپل ÙƒÚ“ÙŠ. Úكه كه Ú†ÛØ±Û نوښت ته مخه ÙƒÚ“ÙŠØŒ بيا به ÙŠÛ ÙŠÙˆØ§Ø²Û Ø¯ ارغنداو سمسوره ښكلا او نه Ø²Ú“ÛØ¯ÙˆÙ†ÙƒÙ‰ راكښون د شعر لپاره لويه پانګه او ÚšÙƒÙ„Û Ø³Ø±Ú†ÙŠÙ†Ù‡ وي. هغه د يوه شعرپوه خبره د شاعر لپاره په يوه Ø³Ù¾ÛØ±Ù‡ كاڼي ÙƒÛ Ù‡Ù… بلا Ú‰ÛØ±Û Ø®Ø¨Ø±Û ÚšÙƒØ§Ø±ÙŠØŒ هغه د يوه غر پر Ø®Ø§Ù…ÙˆØ´Û Ù‡Ù… ښكلي شعرونه جوړولاى شي، Ú†Û Ù¾Ù‡ Ø¯Û ØªÙˆÚ«Ù‡ خپل هغه رسالت بشپړوي Ú†Û ÙˆØ§ÙŠÙŠ: شاعر د طبيعت له اسرارو پرده پورته كولاى شي. نو كه Ú†ÛØ±Û شاعر په ÚØ§Ù† ÙƒÛ Ø¯Ø§ متره، Úواك او هنر وروزي، څرګنده ده Ú†Û Ø¯ طبيعت له Ú‰ÛØ±Ùˆ اسرارو او رازونو څخه به پرده اوچته ÙƒÚ“ÙŠ.
ÚšÙ‡ Ùكر او د شعر لپاره ÚšÙ‡ موضوع ÚšÛ Ø§Ø±Ø§ÙŠÛ ØªÙ‡ اړتيا لري. دغه راز ښكلى خيال هم ÚšÙ‡ انÚوريز جوړښت ته، دا بيا د شاعر په هنر Ù¾ÙˆØ±Û Ø§Ú“Ù‡ لري، Ú†Û Ú…ÙˆÙ…Ø±Ù‡ دغو باريكيو ته پام ساتي. ښايي زيات كسان په Ø´Ø§Ø¹Ø±Û ÙƒÛ Ø¯ Ùكر پلوي وي، خو زيات نور به بيا د خيال، انÚوريزو تمثيلونو او ښكلو خبرو. خو مشÙÙ‚ تر Ú‰ÛØ±Ù‡ ÙƒÚ†Ù‡ د Ùكر شاعري كوي. په Ø¯Û Ù…Ø§Ù†Ø§ Ú†Û Ø¯ خيال Úواك ÙŠÛ ÙƒÙ… دى.
غوښتنه
يو شئ، سره يو شئ پښتنو! خدمت د قام وكړئ
ÚšÙ‡ Ùكر او پام وكړئ
يو له بله ÚØ§Ø± شئ، پر يوه اواز را جمع شئ
لا به ÚšÙ‡ Ù…ØÙƒÙ…Ù‡ شئ
خپل وطن ازاد كړئ، پس له هغه ښه ارام وكړئ
ÚšÙ‡ Ùكر Ùˆ پام وكړئ
ÙˆÙ„Û ÙŠÙˆ له بل څخه ناØÙ‚Ù‡ جدايي كوئ؟
بيا به Ù¾ÚšÛماني كوئ
ØªÛØ± تر سرو مال شئ، د وطن Ø¯ÙØ§Ø¹ مدام وكړئ
ÚšÙ‡ Ùكر Ùˆ پام وكړئ
مه كوئ په قول د اغيار، بيا سره جلا نه شئ
خبر دار، خطا نه شئ
مينه، Ù…ØØ¨ØªØŒ ورورګلوي په ØµØ¨Ø Ùˆ شام وكړئ
ÚšÙ‡ Ùكر Ùˆ پام وكړئ
ټولو Ù‡Ûوادوالو ته مشÙÙ‚ دغه وصيت كوم
زه ÙŠÛ Ù¾Ù‡ صداقت كوم
هر ÚØ§Ù‰ Ú†Û Ù¾ÚšØªÙˆÙ† وي، په رښتيا ÙŠÛ Ø§ØØªØ±Ø§Ù… وكړئ
ÚšÙ‡ Ùكر Ùˆ پام وكړئ